bron: Fries Verzetsmuseum
Samenvatting
Doelgroep
klas 2-3 van HAVO/VWO
Vorm
In de klas in groepjes digitaal (op tablet) historisch onderzoek doen
Tijdsbesteding
60 minuten
Trefwoorden
Friesland, Tweede Wereldoorlog, Elfstedentocht, schaatsen,
Wie zijn wij
Het Fries Verzetsmuseum vertelt het verhaal van Friesland in de Tweede Wereldoorlog met behulp van persoonlijke voorwerpen en verhalen.
- Wij willen met authentieke bronnen (voorwerpen) en daarbij behorende waargebeurde persoonlijke verhalen de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog dichtbij onze bezoekers brengen.
- Bijzonder aan de collectie van het Fries Verzetsmuseum is dat we met de collectie het regionale verhaal van Friesland in de Tweede Wereldoorlog vertellen. Ieder voorwerp heeft zijn eigen verhaal. Acht landelijke thema’s belichten wij vanuit de regio: Tussen twee vuren, verjaagd en vermoord, Het leven gaat door, maar…, Aan het werk, Geen gebrek, Macht en gezag, tegen onrecht, Frij, Vrij
- Naast vele voorwerpen bieden wij plaats aan twee monumenten: Verzetsmonument Friesland met daarop de gevallen verzetsstrijders woonachtig in Friesland en Joods Monument met daarop de vermoorde Joden die op dat moment in Friesland woonden.
Leerdoel en Methode
Ter voorbereiding op het bezoek van onderbouw klassen uit het VO willen we graag divers digitaal lesmateriaal maken rondom een selectie van onze voorwerpen, zodat de leerlingen goed voorbereid naar het Fries Verzetsmuseum komen.
- Dit programma/materiaal sluit aan bij de belevingswereld van de leerlingen. Zij kennen de Elfstedentocht vooral vanwege de Zwemelfstedentocht van Maarten van der Weijden.
- De leerlingen leren onder andere langs welke steden deze tocht gaat en wat voor invloed de oorlog had op de Elfstedentochten van 1940-1945.
- Dit programma is te koppelen aan de thema’s: sport, cultuur, schaarste, bezetting, kleding, vervoer, uitsluiting, enz.
- Dit programma/ lesmateriaal sluit aan kerndoel 51, 52 en 53 – tijd van wereldoorlogen en holocaust (1900-1950).
Leerdoelen
Leerlingen onderzoeken hoe een bekend Fries fenomeen beïnvloed is door WO2. Ze gaan vanuit iets bekends iets onbekends ontdekken.
- Leerlingen leren begeleid onderzoek te doen naar digitale historisch bronnen.
- Leerlingen leren verbanden te leggen tussen verschillende soorten bronnen.
- Leerlingen ontwikkelen een historisch referentiekader (tijdsindeling en oriëntatiekennis), waarmee ze aanvullende kennis over eenvoudige historische gebeurtenissen in een historische context kunnen plaatsen.
- Leerlingen leren beschrijven en verklaren dat verschijnselen en situaties veranderen of hetzelfde blijven.
Dit lesmateriaal helpt de docent om leerlingen stap voor stap onderzoek te laten doen naar historisch bronmateriaal uit de Tweede Wereldoorlog uit de regio.
Methode
Leerlingen leren dat ze met behulp van verschillende diverse historische bronnen een onderwerp van verschillende kanten kunt bekijken.
- Dit kunnen zij ook toepassen bij andere lessen en inzetten als bronnenonderzoek.
- Ze weten het verschil te maken tussen primaire en secundaire bronnen en hoe deze hand in hand gaan.
- Daarnaast leren ze welke vragen ze kunnen stellen aan beeldbronnen.
- En hoe je vragen die met een bron NIET duidelijk beantwoord zijn, WEL met andere bronnen daarbij kunt beantwoorden. Zodat je een completer beeld krijgt van de gebeurtenis.
De les dient als voorbereiding op een bezoek aan het Fries Verzetsmuseum of als zelfstandige opdracht in het kader van de Tweede Wereldoorlog in de regio. Het Elfstedenkruisje van Jaap Folkerts uit Tzum is aanleiding tot onderzoek naar de Elfstedentochten in de Tweede Wereldoorlog. Voor onderzoek kunnen de leerlingen in kleine groepjes vanuit verschillende aspecten/thema’s onderzoek doen naar verschillende bronnen: De 11 thema’s zijn: tekorten, klimaat, sport, geografie, nieuws, deelnemers, bijzonderheden, organisatie, oorlogstijd, vervoer en verblijf en winnaars en prijzen.
Achtergrondinformatie
- Lees op deze link meer informatie over de schaats Elfstedentocht in zijn algemeenheid.
- Lees voorafgaand het persoonlijke verhaal van Jacobus Folkerts uit Tzum over het Elfstedenkruisje dat mevrouw T. Folkerts-Seffinga in 2013 in bruikleen heeft gegeven aan Stichting Verzetsmuseum Fryslân.
Hoofdbron
- Wat is het? Elfstedenkruisje uit 1942
- Wie heeft de bron gemaakt of gebruikt? Jacobus (Jaap) Folkerts uit Tzum heeft deze verkregen na het schaatsen van de Elfstedentocht op 22 februari 1942.
- Wanneer is deze bron gemaakt of gebruikt? 1942
- Waarom of voor wie? Voor deelnemers van Elfstedentocht
- Wat kunnen we uit deze tekst, dit beeld of dit object halen? Dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog twee Elfstedentochten plaats vonden.
- Wat leert deze bron ons over het geschiedverhaal dat op deze plek verteld of getoond wordt? De bron is de aanleiding tot zich verdiepen in de Elfstedentocht tijdens de Tweede Wereldoorlog.
STAPPENPLAN
