Vrijheid Toen en Nu

Docentenhandleiding

In de video Vrijheid toen en nu gaat Jahkini Bisselink in gesprek met Noor, Robin en Dyvaino over onder andere de volgende vragen: Zou je vechten of vluchten als hier oorlog uitbreekt? Wat betekenen apps als Instagram voor onze vrijheid?

Dit is een lesprogramma om met jongeren in gesprek te gaan over vrijheid. Gemaakt ter voorbereiding op bezoek aan een van de SMH 40-45 instellingen. Met dit programma willen we studenten aanzetten om elkaar vragen te stellen en naar elkaar te luisteren en van elkaars standpunten te leren. Vrijheid kun je op verschillende manieren benaderen. Tijdens deze les ontwikkelen studenten inzicht dat het belangrijk is om ruimte en respect te hebben voor andere ideeën en opvattingen. De les kan ingepast worden in het burgerschapsonderwijs, bijvoorbeeld binnen de politiek-juridische of sociaalmaatschappelijke dimensie. Alle musea die aan dit project meewerken, bieden een programma op maat voor mbo-studenten op hun locatie. Neem contact op met de instelling waar je heen wilt gaan om een boeking te maken.

Doelen

Studenten...

weten informatie (-bronnen) op waarde te schatten; daarbij onderscheid te maken tussen argumenten, beweringen, feiten en aannames;
kunnen het perspectief van anderen innemen;
denken na over hoe eigen opvattingen, beslissingen en handelingen tot stand komen. Zie ook: burgerschapmbo.nl

STAPPENPLAN

Aantal lesuren: 1 les (50 minuten)

Voorbereiding van de docent: (30 minuten) bekijk zelf het filmpje met de vragenlijst en bijbehorende bronnen.

Leeractiviteit werkvorm
Afsluiting en verwijzing naar museumbezoek SMH instelling.
Bekijk op de betreffende website van deze instelling tips voorafgaand aan het het museumbezoek.

Hulpmiddel/ materialen
Voor extra verdieping, na deze les te hebben behandeld, nodigen we u en uw studenten uit om een bezoek te brengen aan een van onze oorlogsmusea en herinneringscentra.

Zie op de site de verschillende SMH musea

Vragenlijst

Pauze tijd video 01.36"

Vraag Jakhini
Hoeveel mensen zijn er in 2019 vanuit Nederland naar Syrië gereisd om te vechten voor IS?

Antwoord + Bronvermelding
Tussen 305 - 309
Bron: aivd.nl

Extra verdiepende vragen voor de studenten
Waar staat IS voor?
Bron: nos.nl

Waarom denk je dat mensen vertrekken om te vechten voor IS?
Vochten er ook Nederlanders voor de bezetter tijdens WOII?
Tijdens de Tweede Wereldoorlog dienden circa 25.000 Nederlanders vrijwillig in de Waffen-SS.
Bron: Veldgrauw van Evertjan van Boekel

Welke oorlogen heeft Nederland na de Tweede Wereldoorlog gevoerd?
Onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië. Aug 1945 – dec. 1949
Bron: wikipedia.org

Bij welke oorlogen was Nederland als lidstaat van de VN betrokken bij een missie?
VN Missies: de oorlog in Korea, in Joegoslavië (Srebrenica), de militaire acties tegen IS waar Nederland aan deelneemt, etc.
Bron 1: defensie.nl/historische-missies
Bron 2: defensie.nl/huidige-missies

Pauze tijd video 01.48"

Vraag Jakhini
Als er oorlog zou uitbreken in Nederland, zouden jullie dan vechten of vluchten?

Extra verdiepende vragen voor de studenten
Wat zegt Noor?
Vluchten, waarom zegt ze dit?
Wat zegt Dyvaino?
Vechten of vluchten?

Kun je je voorstellen dat je zou kiezen voor vechten? Kun je een aantal voorbeelden noemen? Zou jij voor bepaalde idealen (die jij belangrijk vindt en naleeft) vechten? Noem deze.
Of zou je vluchten?

Vecht je dan voor je vrijheid of vlucht jij voor je vrijheid? Waarom wel, waarom niet?
Welke factoren spelen hierbij voor jou een bepalend rol: familie, vrienden, gezin, toekomstplannen of anders?

Pauze tijd video 03.04"

Vraag Jakhini
Hoeveel procent van de Nederlanders in 2019 heeft een migratie achtergrond?

Antwoord + Bronvermelding
Bijna 25%
Bron: cbs.nl

Extra verdiepende vragen voor de studenten
Waarom, denk je of weet je, besluiten mensen om uit hun geboorteland te vertrekken om naar een ander land te gaan?

Wie van jullie heeft er een migratie achtergrond?
Lees hier wat daaronder wordt verstaan: Bijna 25% procent van de bevolking heeft een migratieachtergrond. Daaronder vallen zowel mensen die in het buitenland zijn geboren (de eerste generatie), als degenen die in Nederland geboren zijn en van wie ten minste een van hun ouders immigrant was (de tweede generatie). De herkomstlanden zijn heel divers, en de migranten zijn al heel lang of nog maar kort in Nederland.

Wanneer je een migratie achtergrond hebt, hoe wordt er dan aandacht gegeven aan ‘vrijheid’?

Diversiteit van mensen in Nederland geeft dat vrijheid verschillend wordt beleefd en gevierd. Zou je een aantal voorbeelden kunnen geven?

Pauze tijd video 03.23"

Vraag Jakhini
A. Hoeveel tijd denken jullie dat je gemiddeld in je hele leven kwijt bent aan social media?
B. Hoeveel tijd besteden we gemiddeld in ons hele leven aan eten en drinken?

Antwoord + Bronvermelding
A. 5 jaar en 4 maanden
B. 3 jaar en 5 maanden

Bron: socialmediatoday.com
(scrol voor info naar beneden)

Extra verdiepende vragen voor de studenten
Wie van jullie gebruikt social media en waarvoor gebruik je het?

Wat betekent social media voor jou?

Wat heeft social media te maken met jouw vrijheid?

Hoe kom je aan informatie over wat er in de wereld gebeurt?
Is alle nieuws wat via de verschillende media tot je komt ‘waar’?

Wat als er geen Facebook, Twitter of Instagram zou zijn? Hoe zou je dan met jouw omgeving communiceren?

Bron: ocwincijfers.nl
Bron: frankwatching.com

Pauze tijd video 03.46"

Vraag Jakhini
Wat is propaganda?

Antwoord
Propaganda is een vorm van communicatie waarbij door de belanghebbende partij wordt getracht aanhangers voor haar gedachtegoed te winnen door het bespelen van de publieke opinie. Dit wordt bewerkstelligd door het bewust verspreiden van eenzijdige en/of verzonnen informatie met behulp van verschillende media instrumenten.

Extra verdiepende vragen voor de studenten
Wat is propaganda?
Hoe zou je dit in eigen woorden kunnen omschrijven en linken naar het nu?
Wat is de link tussen propaganda en social media?

Weten jullie wie Jahkini met nazi’s bedoelt?
Nazi’s: Een nazi is een aanhanger van het nationaalsocialisme. Dit is de ideologie waarop, tussen 1933 en 1945, in Duitsland een totalitaire dictatuur was gebaseerd. De grondlegger van het nationaalsocialisme was de oorspronkelijk Duits-Oostenrijkse politieke provocateur, populist en latere dictator van Duitsland Adolf Hitler, die ook aan het hoofd stond van de politieke partij waarin het nationaalsocialisme zich georganiseerd had: de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP).

Pauze tijd video 03.59"

Pauze tijd video 04.16"

Vraag Jakhini
Denk jij dat social media zorgt voor polarisatie, dus meer dat groepen van elkaar af gaan staan of denk je dat het juist heel verenigend werkt, dat het mensen samen brengt?

Extra info voor de docent
Bubbel ontstaan ook op social media door het volgen van algoritmes. Namelijk, hoe vaker je klikt op een item, bv. Klimaatbewustzijn hoe meer je over dat item gaat zien. Werkt dat dan misschien polarisatie in de hand? En dat internet/social media heel laagdrempelig is om je mening te geven speelt misschien ook mee.

Extra verdiepende vragen voor de studenten
Stel de vragen ook aan de studenten:
Zit jij wel of niet in een bubbel?
Hoe is deze bubbel ontstaan?
Hoe zou je je eigen bubbel omschrijven?

Pauze tijd video 05.25"

Vraag Jakhini
Vrijheid gaat ons allemaal aan, en misschien zelfs wel vooral ons, de jongeren!
Wat bedoelt Jahkini hiermee, denk je?

Jakhini: Vrijheid toen en nu
Alhoewel 1945 lang geleden lijkt, zijn deze thema’s alsnog super belangrijk!
Propaganda, vluchten of vechten, polarisatie, social media, privacy, diversiteit, vrijheid vieren etc.

Extra verdiepende vragen voor de studenten
Welke van deze thema’s, zoals vluchten of vechten, gebruik van social media of een andere vorm van communicatie, propaganda, etc. vind jij het belangrijkst wanneer het om jouw vrijheid gaat en welk thema zou je eventueel nog toe willen voegen en waarom?
Social Media en berichtgeving
Bronnen – code taal, radio, illegale krant

Film in zijn geheel

Nog een aantal verdiepende vragen

Bij welke vraag uit de video sluit jouw idee/of beeld van vrijheid aan? (Welke rechten zijn daarvoor belangrijk in een vrij land: vrijheid van meningsuiting, vrijheid van religie, persvrijheid of anders?)
Hoe kijken jullie terug op de antwoorden van Noor, Dyvaino en Robin? Is er een antwoord van hen die anders is dan je verwacht had?
Waar zou jij voor vechten wanneer het om (jouw) vrijheid gaat? M.a.w. Zijn er vrijheden waar jij je hard voor zou willen maken op een manier? Hoe zou je dit kunnen doen? Kan je dit ook in je eigen omgeving doen?
Is jouw mening over vrijheid veranderd na het samen bekijken van de video.
Wat is voor jou vrijheid?
Is vrijheid voor jou vanzelfsprekend?
Hoe vier jij vrijheid?

Evaluatie

We vinden het fijn wanneer u als docent door middel van het invullen van deze enquête aangeeft wat u van deze video en docentenhandleiding vond. Alvast bedankt voor uw medewerking.

Tip: Extra lesmateriaal voor in de klas

Tip: Extra verdiepende informatie

Ter info

Trainingen/ vaardigheden voor docenten Anne Frank Huis

Colofon

Deze docentenhandleiding en video is tot stand gekomen door samenwerking van de volgende organisaties en mensen.

Met dank aan de makers van de video
Julia van der Most, Jahkini Bisselink, en Noor, Dyvaino en Robin

De video met docentenhandleiding Vrijheid toen en nu is gemaakt als onderdeel van de Kwaliteits Impuls Educatie Leren van WO2 van de Stichting Musea en Herinneringscentra 1940-1945 in 2018 en 2019.
Mogelijk gemaakt door steun van Ministerie van VWS